آموزش فارسی سازی قالب و افزونه وردپرس

قبلا مسترکد مطالب مختلفی را از مبتدی تا پیشرفته پیرامون مبحث قالب و افزونه های وردپرس برای شما در سایت درج کرده است. مثلا در سطح مبتدی، ابتدا آموزش نصب قالب وردپرس و آموزش نصب افزونه را در سایت درج کردیم. سپس کمی جلوتر رفتیم و برای شما برگه تقلب قالب های وردپرس را منتشر کردیم. پس از آن به آموزش طراحی قالب وردپرس و آموزش ساخت افزونه پرداختیم. همین چندی پیش هم به همراه هم مبحث پوسته فرزند و ساختن افزونه برای ووکامرس را مرور کردیم. به هر حال نوبتی هم که باشد، نوبت به آموزش فارسی سازی قالب وردپرس و ترجمه افزونه های آن میرسد. در آموزش امروز دقیقا قصد داریم به همین مبحث پرداخته و روش ترجمه قالب و ترجمه افزونه های وردپرس به زبان فارسی را بررسی کنیم.

در این آموزش ابتدا اصول اولیه فارسی سازی قالب و فارسی سازی افزونه های وردپرس را برای شما شرح داده، سپس ابزار مورد نیاز در این زمینه را به شما معرفی میکنیم. در ادامه نیز به روش ساختن فایل ترجمه برای قالب ها و افزونه های وردپرس و یا استفاده از فایل ترجمه از پیش ساخته شده خواهیم پرداخت. البته باید توجه داشته باشید که فارسی سازی یک قالب، تنها به مبحث ترجمه ختم نمیشود. برای سازگار کردن کامل یک قالب با زبان فارسی، در صورتی که قالب مورد نظر به صورت پیشفرض به استایلهای راست به چپ (RTL) مجهز نباشد، لازم است که آن را راستچین نمایید. اما امروز در این آموزش به مبحث راستچین کردن قالب وردپرس نخواهیم پرداخت و تنها به شرح مبحث ترجمه استاندارد قالب وردپرس به زبان فارسی، اکتفا میکنیم (و از آنجایی که ترجمه افزونه های وردپرس نیز به همین صورت انجام میشود، با یک تیر دو نشان میزنیم) البته در آینده در مطلبی جداگانه، به طور مفصل به مبحث راستچین کردن قالب وردپرس نیز خواهیم پرداخت و مجموعه آموزش فارسی سازی قالب وردپرس را با شرح مراحل مربوط به به ایجاد استایلهای مخصوص زبانهای راست به چپ، تکمیل خواهیم نمود. از شما دعوت میکنیم که با ما همراه شوید.

مقدمه ای بر ترجمه قالب و افزونه های وردپرس

پیش از اینکه به سراغ اصل مطلب برویم و روش ترجمه قالب و افزونه وردپرس به زبان فارسی را به همراه هم بررسی کنیم، لازم است به این نکته اشاره کنیم که “ترجمه” و “قابل ترجمه کردن” دو امر کاملا متفاوت و مجزا از یکدیگر هستند. ترجمه قالب ها و افزونه های وردپرس، به شیوه استاندارد به زبان فارسی در شرایطی میسر خواهد بود که قالب یا افزونه مورد نظر از ابتدا به صورت قابل ترجمه، طراحی شده باشد و از اصول I18n پیروی کرده باشد. در سایت رسمی وردپرس، مقاله مفصلی در رابطه با قابل ترجمه کردن افزونه ها و قالب های وردپرس درج شده است که در صورت تمایل میتوانید سری به آن زده و از اطلاعات مفید آن بهره بگیرید. اما از آنجایی که قابل ترجمه کردن یک قالب یا افزونه، بیشتر در حیطه مبحث طراحی آن قرار میگیرد، در آموزش امروز به شرح چگونگی ترجمه قالب ها و افزونه هایی که به صورت استاندارد قابلیت ترجمه را در اختیار کاربران قرار میدهند، پرداخته و از ورود به جزئیات قابل ترجمه کردن افزونه ها و قالب های وردپرس، خودداری میکنیم.

نرم افزار مورد نیاز برای ترجمه : دانلود و نصب Poedit

ابزار مورد نیاز برای ترجمه قالب یا افزونه های وردپرس، نرم افزار Poedit است. این نرم افزار را میتوانید به صورت رایگان از سایت رسمی اش دانلود کرده و آن را بر روی کامپیوتر خود نصب کنید. برای دانلود نرم افزار Poedit روی اینجا کلیک کنید. نصب این نرم افزار، مانند کلیه نرم افزارهای استاندارد دیگر صورت گرفته و نیاز به هیچ نوع توضیح خاصی ندارد. پس از نصب آن، آماده دنبال کردن ادامه مراحل به همراه ما خواهید بود.

استفاده از فایل ترجمه از قبل ساخته شده

به طور معمول فایل ترجمه قالب ها یا افزونه ها را میتوانید در مسیر نصب افزونه یا قالب مورد نظر در فولدر با نام lang یا languages (یا اسامی مرتبط و مشابه دیگر) پیدا کنید. فایل ترجمه ممکن است دارای پسوند po یا پسوند pot باشد. فایل های دارای پسوند po به صورت مستقیم قابل ترجمه هستند ولی برای ترجمه فایل های pot میبایست ابتدا فایل مربوط به زبان خود را با پسوند po ایجاد نمایید تا بتوانید ترجمه افزونه یا قالب خود را آغاز نمایید.

ایجاد ترجمه از فایل دارای پسوند pot

در صورتی که فایل ترجمه ای که در اختیار دارید، دارای پسوند pot است، ابتدا این فایل را با استفاده از نرم افزار poedit باز کنید. (پس از نصب نرم افزار poedit این نرم افزار باید تبدیل به نرم افزار پیشفرض برای بازگشایی فایل های دارای پسوند po و pot شده باشد) سپس در پایین پنجره روی دکمه create new translation کلیک کنید.

در پنجره جدیدی که برای شما باز میشود زبان Persian Iran را انتخاب کنید و عملیات را تایید کنید. در پنجره بعدی، همانطور که در عنوان پنجره نیز قابل مشاهده است، فایلی با نام fa_IR.po برای شما ایجاد شده ولی این فایل هنوز ذخیره نشده است. در این پنجره از منوی catalog گزینه properties را انتخاب کنید تا تنظیمات مربوط به این فایل ترجمه در اختیار شما قرار بگیرد.

در این پنجره در قسمت project name and version میتوانید نام و ورژن پروژه (نام و ورژن قالب یا افزونه ای که در حال ترجمه آن هستید) را وارد کنید. در قسمت languages طبعا باید Persian (Iran) انتخاب شده باشد. و اما در بخش Plural Forms گزینه Use custom expression را انتخاب کرده و سپس عبارت زیر را در آن وارد کنید :

در مرحله بعد از انتخاب شدن UTF-8 در هر دو بخش charset و source code charset اطمینان حاصل کنید. سپس اطلاعات تیم ترجمه را در بخش team و team’s email address وارد کرده و روی ok کلیک کنید. در پایان برای ذخیره فایل ترجمه در بالای پنجره نرم افزار روی دکمه save کلیک کنید. پس از ذخیره فایل fa_IR.po خواهید دید که علاوه بر این فایل یک فایل دیگر با نام fa_IR.mo در فولدر زبانهای قالب یا افزونه مورد نظر ایجاد شده است. در واقع فایل اصلی ترجمه شما همین فایل mo میباشد. اگر دقیقا متوجه منظور ما نشدید، اجازه بدهید کمی بیشتر در این رابطه توضیح بدهیم.

فایل fa_IR.po در واقع سورس ترجمه شماست. بدون وجود این فایل، هیچ کس قادر به ویرایش ترجمه های انجام شده نخواهد بود. این در حالی است وظیفه فایل fa_IR.mo تنها نمایش ترجمه ها در سایت مورد نظر است و با استفاده از این فایل نمیتوان تغییری در ترجمه انجام شده، اعمال کرد. بنابراین مثلا اگر بخواهید که این ترجمه را در اختیار کسی قرار بدهید، بدون اینکه سورس اصلی را در اختیار وی قرار داده باشید، به نحوی که از ویرایش ترجمه ها توسط دیگران جلوگیری شود، تنها کافی است که فایل fa_IR.mo را در اختیار شخص مورد نظر قرار دهید. به این شکل، شخص میتواند از ترجمه در سایتش استفاده کند، ولی نمیتواند هیچ نوع تغییری در ترجمه انجام شده توسط شما اعمال کند.

خوب، در این مرحله همه چیز برای انجام ترجمه آماده است. حالا کافی است که روی هر عبارت کلیک کرده و ترجمه مورد نظر خود را در بخش translation وارد کنید.

اگر تا اینجا کار را با ما همراه کرده اید، در واقع اصل ماجرا به اتمام رسیده و از این به بعد میتوانید به راحتی به ترجمه قالب یا افزونه مورد نظر بپردازید. اما اجازه بدهید در اینجا به چند نکته اشاره کنیم. اول اینکه در ترجمه ها به مواردی که در آنها متغیر ها مورد استفاده قرار گرفته اند توجه کنید. مثلا عبارتی مثل %s یا %1$s (و کلیه موارد مشابه) همگی متغیر هستند و باید عینا و بدون تغییر در محل مناسب در ترجمه مورد استفاده قرار بگیرند. دوم اینکه همانطور که در تصویر بالا نیز مشاهده میکنید، برخی عبارات دارای دو ترجمه در حالت مفرد و جمع هستند. مثلا یک حالت برای “یک دیدگاه” و حالتی دیگر برای تعداد “x دیدگاه” که x میتواند هر مقداری باشد. در این نوع عبارات، باید ترجمه حالت مفرد و حالت جمع را به صورت جداگانه در تب های singular و plural وارد نمایید. (مجددا استفاده صحیح از متغیر ها فراموش نشود.)

در پایان، پس از اتمام ترجمه، کافی است که در بالای پنجره نرم افزار روی دکمه save کلیک کنید تا ترجمه شما ذخیره شده و قابل استفاده باشد.

ساختن فایل ترجمه از فایل دارای پسوند po

اگر فایل دارای پسوند po را در فولدر زبانهای قالب یا افزونه مورد نظرتان پیدا نکردید، مشکلی نیست. برای فارسی سازی افزونه ها و قالب های وردپرس، از فایل های دارای پسوند po نیز میتوانید بهره بگیرید. در چنین شرایطی عموما میتوانید یک فایل با نام en_US.po یا en_GB.po در فولدر زبانهای افزونه بیابید. در این حالت کافی است یک کپی از این فایل ایجاد کرده، نام آن را به fa_IR.po تغییر دهید و سپس بقیه مراحل را مانند بالا طی کنید.

اگر احیانا فایل po ای که پیدا کرده اید از قبل حاوی ترجمه است، باز هم مشکلی نیست. در این حالت برای خالی کردن فایل و آماده کردن آن جهت ترجمه به زبان فارسی، همه رشته های موجود در فایل را انتخاب کرده و سپس دکمه CTRL + K را فشار دهید. خواهید دید که ترجمه های قبلی از فایل حذف شده، و فایل برای درج ترجمه دلخواه شما آماده میشود.

نکته تکمیلی 1 : در اینجا بد نیست به این نکته اشاره کنیم که اکسپرشن پیشفرض از دید نرم افزار poedit برای Plural Forms در زبان فارسی به شکلی که در بالا به آن اشاره شد نیست. بلکه به صورت پیشفرض باید برای زبان فارسی عبارت nplurals=1; plural=0; در این بخش قرار داده شود. اما استفاده از حالت پیشفرض، در ترجمه قالب ها و افزونه ها، منجر به بروز مشکلاتی در ترجمه عبارات مفرد و جمع خواهد شد. به همین جهت شکل plural forms را به حالتی که در مراحل قبل به آن اشاره شد، تغییر میدهیم.

نکته تکمیلی 2 : نام استاندارد فایل ترجمه برای زبان فارسی fa_IR است. اما در بسیاری از موارد استفاده از فایل با نام fa_IR.mo در ترجمه افزونه ها کافی نبوده و باید نام افزونه به عنوان پیشوند به نام فایل ترجمه افزوده شود. مثلا در افزونه gravity forms برای کار کردن و خوانده شدن فایل ترجمه، لازم است که نام آن به شکل gravityforms-fa_IR.mo تعریف شده باشد. در غیر این صورت فایل ترجمه توسط افزونه خوانده نخواهد شد. البته این مسئله همیشه صادق نبوده و تنها در حالتی که فایل ترجمه با نام عادی خود به درستی کار نکند، لازم است که از این حالت استفاده کنید.

نکته تکمیلی 3 : گاهی ممکن است فایل پیشفرض ترجمه که ای که به همراه یک افزونه یا یک قالب در اختیار شما قرار گرفته است، قدیمی باشد، در این حالت میتوانید در بالای پنجره نرم افزار بر روی دکمه Update کلیک کنید تا فایل ترجمه بر اساس سورس قالب یا افزونه، به روز رسانی شود. البته استفاده از این ویژگی منوط به این است که در properties این فایل ترجمه، در تب  source paths، مسیر سورس مربوط به فایل های در حال ترجمه مشخص شده باشد، در غیر این صورت با خطا مواجه خواهید شد. (در بخش بعد در این رابطه بیشتر توضیح خواهیم داد.)

ساختن فایل ترجمه در صورت عدم وجود این فایل

گاهی ممکن است که علیرغم قابل ترجمه بودن یک افزونه یا قالب وردپرسی، فایل ترجمه در آن موجود نباشد. در این شرایط اگر فولدر مربوط به زبان از پیش موجود بوده ولی خالی باشد، کار شما آسان میشود ولی اگر علیرغم اینکه میدانید که افزونه یا قالب مورد نظر قابلیت ترجمه استاندارد را دارد، اما فولدر ترجمه نیز در آن موجود نیست، کمی کارتان دشوار تر خواهد بود. در این حالت برای ترجمه قالب یا افزونه، میتوانید عبارت load_textdomain را در سورس محصول مورد نظر جستجو کنید تا ببینید محصول مورد نظرتان، انتظار دارد که فایل ترجمه در چه مسیری قرار بگیرد. اگر هم چیزی دستگیرتان نشد، باز هم نگران نباشید. چرا که عموما میتوانید انتظار داشته باشید که ایجاد فولدر با نام languages (و گاهی هم lang یا language) کارتان را راه بیاندازد.

و اما برای ایجاد فایل ترجمه، ابتدا نرم افزار poedit را باز کرده و در پنجره آن از منوی file زیرمنوی New WordPress Translation را انتخاب کنید.

سپس با کلیک روی دکمه choose folder، فولدر مربوط به افزونه یا تم خود را انتخاب کنید (یا فولدر را بکشید و روی ناحیه مشخص شده رها کنید) در قسمت Language نیز انتخاب زبان فارسی ایران فراموش نشود. در پایان برای ایجاد فایل ترجمه روی دکمه Continue کلیک کنید. فایل ترجمه شما آماده است و میتوانید مانند آنچه در مرحله قبل توضیح داده شد از آن بهره بگیرید. اما در اینجا لازم است به چند نکته تکمیلی نیز اشاره کنیم. مواردی که میخواهیم در این بخش به آن ها اشاره کنیم، در واقع از پیش توسط نرم افزار poedit برای شما انجام شده اند ولی شاید ارائه توضیحی مختصر در رابطه با آنها به شما در آشنایی بیشتر با نرم افزار poedit و کسب مهارت بیشتر در ترجمه قالب و افزونه های وردپرس کمک کند.

برای بررسی نکات تکمیلی، از منوی catalog به زیرمنوی properties مراجعه کنید. در پنجره جدید به تب source paths بروید. در این تب دو بخش مشاهده میشود. بخش اول که path نام دارد، نمایشگر فولدر ها و مسیر های است که در فایل ترجمه شامل شده اند. وجود نقطه (.) در اینجا به کل فولدر قالب یا افزونه مورد نظر اشاره دارد. در صورت نیاز میتوانید فولدر ها یا فایل های دیگری را به تفکیک به این بخش اضافه کنید. بخش دوم یعنی exclue paths شامل بخش هایی است که نباید در ترجمه وجود داشته باشند. مثلا poedit به صورت پیشفرض یک وایلد کارد با عنوان *.js به این بخش اضافه میکند تا فایل های js در ترجمه شامل نشوند. بنابراین در این بخش نیز در صورت نیاز میتوانید فایل ها، فولدر ها یا پسوند های خاصی را از ترجمه محروم کنید.

و اما تب بعدی یعنی srouce keywords تعیین میکند که poedit برای ترجمه میبایست به دنبال چه کلمات کلیدی بگردد. هرچند این لیست نیز به طور اتوماتیک توسط پوادیت تکمیل میشود ولی جهت اطلاع شما و برای اینکه در صورت نیاز مرجعی جهت یافتن این عبارات داشته باشید، ما آنها را در زیر برای شما درج میکنیم :

البته در بسیاری از موارد ممکن است خیلی از کلمات کلیدی بالا اصلا در ترجمه مورد نیاز نبوده و اصلا توسط طراح قالب یا افزونه در آن مورد استفاده قرار نگرفته باشند. اما به هر حال، کار از محکم کاری عیب نمیکند!

در پایان …

خوب، حالا که به پایان این آموزش رسیده ایم باید بتوانید به سادگی کلیه افزونه ها و قالب های استاندارد وردپرس را به زبان فارسی ترجمه کنید. البته همانطور که قبلا هم به این نکته اشاره کردیم، فارسی سازی قالب وردپرس یا فارسی سازی افزونه های وردپرس، مبحثی نیست که تنها به ترجمه خاتمه پیدا کند. بلکه برای فارسی سازی، عملا لازم است که یک قالب یا افزونه، امکان کار کرد صحیح در محیط های راست به چپ یا RTL را نیز دارا باشد. هرچند در آینده حتما در آموزشی مفصل به مبحث راستچین کردن قالب های وردپرس خواهیم پرداخت اما با همین آموزشی که امروز در سایت مطالعه کردید، همین حالا میتوانید بسیاری از قالب های وردپرس را که به صورت پیشفرض دارای استایلهای RTL هستند، به زبان فارسی ترجمه کرده و در سایت خود از آنها بهره بگیرید.

در آخر مثل همیشه، امیدواریم که از این آموزش لذت برده باشید. راستی اگر نکته ای را از قلم انداختیم و یا در جایی اشتباهی دیده میشود، شما آن را در بخش دیدگاه ها به ما یادآوری کنید.